Fatima

Położone w środkowo-zachodniej Portugalii, w regionie Leiria i około 110 kilometrów na północ od Lizbony, małe miasteczko Fatima jest obecnie jednym z najczęściej odwiedzanych sanktuariów maryjnych na świecie. Ale w przeciwieństwie do wielu wielkich maryjnych miejsc pielgrzymkowych w Europie, świętość Fatimy nie pochodzi ze średniowiecza, ale z początku XX wieku. Fatima była wówczas małą wiejską wioską w skalistym regionie, której głównym produktem była oliwa z oliwek. Nie ma żadnych historycznych ani legendarnych relacji o wiosce lub okolicach, które miały jakiekolwiek znaczenie religijne we wcześniejszych czasach. W latach 20 i 1916 troje małych dzieci doświadczyło serii objawień, które miały głęboko zmienić zarówno ich własne życie, jak i atmosferę chłopskiej wsi.

Większość źródeł tekstowych opisujących wydarzenia fatimskie wspomina tylko o objawieniach maryjnych, które miały miejsce w 1917 r. Jednak dziewczyna Lucia Santos, główna odbiorczyni objawień, ujawniła kilka lat później, że trzy inne objawienia postaci męskiej w 1916 r. w rzeczywistości poprzedziły objawienia maryjne z 1917 r. Historia zaczyna się na początku 1916 r., kiedy dziewięcioletnia Łucja została wysłana przez rodziców, by pasła rodzinne owce na wzgórzach w pobliżu wioski Fatima. Towarzyszyli jej ośmioletni kuzyn Francisco Marto i jego sześcioletnia siostra Hiacynta. Dzieci były na zboczu wzgórza, kiedy zobaczyły wizję ludzkiej postaci. Pisząc wiele lat później o tym wydarzeniu, Lucia mówi: „To była postać jak posąg… młody mężczyzna, około czternastu lub piętnastu lat, bielszy niż śnieg”. Postać przemówiła do dzieci, polecając im trzykrotną modlitwę: „Boże mój, wierzę, uwielbiam”.

Później tego samego roku miało miejsce drugie objawienie, tym razem kiedy dzieci bawiły się w pobliżu studni obok domu Łucji. Biały anioł ponownie polecił dzieciom modlić się razem z nim i powiedział im również, że Jezus i Maryja mają wobec nich plany. Wkrótce nastąpiło trzecie objawienie tego męskiego anioła, w pobliżu miejsca pierwszego objawienia, a dzieciom udzielono dłuższych modlitw. Łucja mówi, że anioł trzymał w ręku jakiś kielich, który trzymał w powietrzu, gdy klęczał, aby modlić się z dziećmi. Miejsca pierwszego i trzeciego objawienia anielskiego, często odwiedzane dziś przez pielgrzymów, znajdują się w pobliżu ścieżki prowadzącej z bazyliki fatimskiej do wioski Aljestrel, w której mieszkały dzieci.

Objawienia, z których znana jest Fatima na całym świecie, rozpoczęły się 13 maja 1917 roku i trwały co miesiąc do października, zawsze 13-go. Pierwsza wizja przyszła do Łucji i jej kuzynów Hiacynty i Franciszka, gdy pasli owce w odosobnionym wąwozie zwanym Cova da Iria. Dzieci najpierw zobaczyły dwa błyskawice, a potem „Pani, jaśniejszą niż słońce, rzucającą promienie światła”, która powiedziała, że ​​jest z nieba. Łucja – jedyna z trojga dzieci, które kiedykolwiek rozmawiały z wizjami – zapytała: „Czego ode mnie chcesz?”. Pani odpowiedziała: „Chcę, żebyś przychodził tu przez sześć miesięcy z rzędu. Wtedy powiem ci, kim jestem i czego chcę”. Pani poleciła też dzieciom, aby codziennie modliły się o pokój i koniec wojny, która wówczas niszczyła Europę, a potem zniknęła w oślepiającym świetle. Dzieci, niepewne, co się z nimi stało, obiecały sobie nawzajem milczeć, ale później Hiacynta w rozmowie z rodzicami wymknęła się tej sprawie. Wkrótce cała wieś dowiedziała się o rzekomych objawieniach i nabijała się z dzieci.

Niemniej jednak, w dniu drugiego objawienia, 17 czerwca, około 60 mieszkańców wioski towarzyszyło dzieciom do wąwozu Cova da Iris. Anioł, widoczny tylko dla trojga dzieci, ponownie nakazał im się modlić, a także przepowiedział śmierć Hiacynty i Franciszka. Kiedy odeszła, wieśniacy zobaczyli podnoszącą się chmurę i gałęzie drzewa pochylone w kierunku chmury. Po tym objawieniu władze cywilne Fatimy wywarły presję na troje dzieci, nakazując im zaprzeczyć temu, co widzieli. Niezrażone, 13 lipca dzieci ponownie udały się do Cova da Iris w towarzystwie kilkuset chłopów z okolicy. Zaniepokojona szyderstwem wieśniaków Łucja poprosiła o pokazanie boskiego znaku. W odpowiedzi anioł obiecał, że w październiku ujawni swoją tożsamość, a także zdradził dzieciom trzy tajemnice. Pierwszą była wizja piekła „jak morze ognia”, do którego pójdą grzesznicy; drugie było proroctwem, że naród rosyjski nawróci się, jeśli będzie się modlił; a trzecie, inne proroctwo, Łucja trzymała w tajemnicy przez wiele lat.

Na sierpniowe objawienie przybyło prawie dwadzieścia tysięcy osób z różnych części Portugalii i Hiszpanii, ale dzieci nie mogły pojechać do Cova da Iris, ponieważ zostały zatrzymane przez władze. Dzieci były przesłuchiwane osobno, każdemu powiedziano, że pozostałe zostały ugotowane żywcem w oleju za swoje kłamstwa, ale dzieci ani nie wycofały się, ani nie zmieniły swojej historii. Po ich uwolnieniu pojawiła się Pani i powtórzyła swoją obietnicę dokonania cudu w październiku. Poprosiła również o wybudowanie kaplicy w Cova da Iris. Ponad trzydzieści tysięcy osób przybyło 13 września do Cova da Iris, a także przedstawiciele prasy z czołowych europejskich gazet. Kiedy Łucja rozmawiała z aniołem, prosząc o uzdrowienie, niektórzy zgromadzeni zobaczyli kulę światła unoszącą się nad dziećmi.

Objawienie z 17 października przyciągnęło 70,000 XNUMX ludzi ze wszystkich części Europy. Dzień był ciemny i deszczowy. Objawienie oznajmiło dzieciom, że w rzeczywistości jest Maryją, matką Chrystusa. Poprosiła o modlitwę o zakończenie I wojny światowej i wybudowanie kościoła ku jej czci. Następnie zniknęła w płonącym świetle, gdy Lucia krzyknęła: „Spójrz na słońce”, które jednak było ukryte za ciemnymi chmurami. Wiele tysięcy zebranych zgłosiło, że widziało ruch na niebie, jakby słońce tańczyło, wirując w kierunku ziemi i oddalając się z powrotem. Inni donosili, że ziemia potężnie trzęsie się pod ich stopami. W tajemniczy sposób, po wirowaniu wielkiego ciała światła, ubrania tłumu były całkowicie suche, a deszcz ustał.

Jak przepowiedziała Maryja, Franciszek i Hiacynta zmarli wkrótce po zakończeniu objawień, odpowiednio w 1919 i 1920 roku. Mała kaplica zbudowana w Cova da Iris została zbezczeszczona przez sceptyków, ale przybywających tysięcy pielgrzymów przybywało bezbłędnie do świętego miejsca. Nieswojo z uwagi, jaką zwróciły na nią objawienia, Łucja opuściła Fatimę, została zakonnicą w 1926 r., aw 1948 r. wstąpiła do klasztoru karmelitanek w Hiszpanii. Od czasu wybudowania kościoła wracała do sanktuarium tylko pięć razy. W 1930 r., po dokładnym zbadaniu wydarzeń z 1917 r., Watykan potwierdził autentyczność objawień, napłynęły datki od wierzących z całego świata, a wielka bazylika fatimska wzniosła się ku niebu.

Warto zauważyć, jak władze Kościoła prawosławnego w Portugalii zareagowały na objawienia i wykorzystały je do własnych celów. Objawienia w Cova da Iris miały miejsce w okresie Pierwszej Republiki Portugalii (1911-1926), kiedy to kościół stracił wiele ze swoich posiadłości, a nastroje antyklerykalne narastały w całym kraju. W 1911 r. głowa państwa, Alfonso Costa, obiecał nawet wytępienie katolicyzmu „w ciągu dwóch pokoleń”. Objawienia były zatem wykorzystywane przez Kościół do przeciwdziałania podwójnym zagrożeniom sekularyzacji i upadku pobożności religijnej. Podczas dyktatury Antonio Salazara objawienia fatimskie były kojarzone z oporem wobec komunistycznych ruchów politycznych. W późniejszych latach XX wieku Watykan i papież Jan Paweł II (który szczególnie kocha sanktuaria maryjne) nadal wykorzystywali i podkreślali popularność Fatimy i innych sanktuariów maryjnych w celu wzmocnienia słabnącego wpływu katolicyzmu we współczesnej kulturze europejskiej .

Wielka sława Fatimy, do której rocznie przybywa ponad dwa miliony pielgrzymów, nie wynika jednak z dogmatu i poparcia kościoła dyktatorskiego, ale raczej z miejsca, jakie Fatima zajmuje w sercach i umysłach zwykłych ludzi w Portugalia, Hiszpania, Francja i inne kraje. Podczas gdy instytucja kościoła umożliwia pielgrzymowanie do sanktuarium fatimskiego, jest to niewygodne z powodu powszechnej pobożności skupionej raczej na Maryi niż na Chrystusie. Nawiązując do tej sprawy, antropolog Lena Gemzoe pisze, że:

„Dla duchownych i innych przedstawicieli Kościoła katolickiego żeńskie/popularne formy kultu maryjnego prezentowane w Fatimie nie reprezentują właściwego sposobu oddawania czci Maryi. Akty pobożności kobiet, takie jak chodzenie na kolanach, są tolerowane, ale wielu księży stara się zwalczać te formy religijnej ekspresji i wzywa wszystkich pielgrzymów do składania w zamian datków pieniężnych”.

W rzeczywistości kobiety są dominującymi pielgrzymami do sanktuarium fatimskiego i przybywają nie po to, by wielbić Chrystusa, ale raczej pomodlić się i wyrazić wdzięczność Maryi jako „Matce Bożej Zdrowia” (Nossa Senhora da Sau'de). W Fatimie Maryja nie jest ogólnie traktowana jako wyidealizowana czysta Dziewica, ale raczej jako przyziemna postać matki, która rozumie, głęboko kocha i oferuje pomoc w troskach kobiet i dzieci.

Przez większą część roku sanktuarium fatimskie jest cichym i spokojnym miejscem, odwiedzanym przez mieszkańców i kilkuset pielgrzymów przybywających każdego dnia spoza okolicy. 13 maja, na pamiątkę pierwszego objawienia i 13 października, dzień objawienia ostatniego, na wielki plac przed bazyliką zgromadzi się pół miliona pielgrzymów. W tych czasach panuje atmosfera niezwykle żarliwej pobożności, z setkami pielgrzymów czołgających się do sanktuarium na kolanach, tysiącami składającymi śluby, modlącymi się i płaczącymi. Oprócz bazyliki i jej placu pielgrzymi odwiedzą Kaplicę Objawień (Capelinha das Aparicoes), sanktuarium w Valinhos, gdzie Maryja objawiła się po raz czwarty, oraz oddalony o dwa kilometry dom „pasterszków”. Innym popularnym dniem pielgrzymek jest 10 czerwca, kiedy tysiące małych dzieci gromadzą się na „Pielgrzymce małych dzieci” (Peregrinacao das Criancinhas).

12 maja 1982 r. papież Jan Paweł II odbył pielgrzymkę do Fatimy i podziękował Maryi za uratowanie mu życia podczas zamachu rok wcześniej. W koronie figury Matki Bożej Fatimskiej wkomponowana jest kula wyjęta z ciała Papieża po tym, jak został postrzelony. 13 maja 2000 roku papież ponownie odwiedził Fatimę i tym razem ujawnił, że część tak zwanej „trzeciej tajemnicy fatimskiej” polegała na tym, że Maryja przepowiedziała zamach na 1981 rok i objawiła to Łucji w 1917 roku.

Martin Gray jest antropolożką kultury, pisarką i fotografką specjalizującą się w badaniu tradycji pielgrzymkowych i miejsc sakralnych na całym świecie. W ciągu 40 lat odwiedził ponad 2000 miejsc pielgrzymkowych w 165 krajach. The Światowy przewodnik pielgrzymkowy na stronie Sacredsites.com jest najbardziej wszechstronnym źródłem informacji na ten temat.

Aby uzyskać dodatkowe informacje:

• Philip Coppens